ถึงแม้ว่ายังไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดว่าการใช้ไหมขัดฟันร่วมกับการแปรงฟันจะช่วยรักษาสุขภาพฟันได้มากน้อยเพียงไร แต่หากเปรียบเทียบการใช้แปรงสีฟันเพียงอย่างเดียว กับการใช้แปรงสีฟันและไหมขัดฟันร่วมกัน ในหลายๆ งานวิจัยพบว่าประโยชน์ของการใช้แค่ไหมขัดฟันนั้นอาจจะยังไม่เพียงพอ แต่ “อย่าเพิ่งทิ้งไหมขัดฟันไปเสียก่อน” เนื่องจากยังมีงานวิจัยที่แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ของการใช้ไหมขัดฟันที่ใช้ร่วมกับการแปรงฟันมีส่วนช่วยทำให้ผู้ใช้มีฟันผุน้อยลง เป็นโรคเหงือกน้อยลง และสุขภาพเหงือกและฟันโดยรวมดีขึ้น นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันแบคทีเรียและคราบพลัคที่เป็นอันตรายได้ อีกทั้งยังช่วยให้การตรวจสุขภาพช่องปากมีความสะดวกและง่ายมากยิ่งขึ้นหากเราใช้อย่างเหมาะสมและถูกวิธีในบทความนี้จะขอแนะนำ “ไหมขัดฟัน” ประเภทต่างๆ แบ่งตามการเคลือบและรูปแบบการใช้งานดังต่อไปนี้
- ไหมขัดฟันแบบเคลือบขี้ผึ้ง (Waxed Floss) มีลักษณะเป็นชั้นขี้ผึ้งเคลือบอยู่ ทำให้ไหมลื่น เข้าซอกฟันได้ง่าย เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นใช้ไหมขัดฟัน และผู้ที่มีซอกฟันแคบ
- ไหมขัดฟันแบบไม่เคลือบขี้ผึ้ง (Unwaxed Floss) ทำให้ไหมฝืดกว่าเล็กน้อย เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการสัมผัสที่สะอาดกว่า หรือมีซอกฟันที่ไม่แน่นเกินไป
- ไหมขัดฟันชนิด Super Floss ที่มี 3 ส่วนในเส้นเดียว ได้แก่ ส่วนปลายแข็งสำหรับสอดใต้เครื่องมือ ส่วนที่เป็นลักษณะพองคล้ายฟองน้ำ และส่วนไหมแบบปกติ เหมาะสำหรับผู้ที่จัดฟัน ใส่รากฟันเทียม หรือมีสะพานฟัน
- ไหมขัดฟันแบบมีด้ามจับ (Floss Pick/Floss Holder) มีลักษณะเป็นด้ามจับพร้อมไหมขัดฟันติดอยู่ ใช้ง่าย เหมาะสำหรับเด็ก ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่จับไหมด้วยนิ้วได้ไม่ถนัด
- ไหมขัดฟันแบบน้ำ (Water Flosser) มีลักษณะใช้น้ำแรงดันสูงฉีดเข้าไปทำความสะอาด เหมาะสำหรับผู้ที่จัดฟัน หรือผู้ที่มีปัญหาในการใช้ไหมขัดฟันทั่วไป
ทั้งนี้มีงานวิจัยของ ฟ้าใส สุจินพรัหม (น.339, 2567) ที่ศึกษาถึงประสิทธิภาพของไหมขัดฟันระหว่างไหมขัดฟันธรรมดากับไหมขัดฟันพลังน้ำ โดยผลสรุปอธิบายว่าไหมขัดฟันพลังน้ำจะมีประสิทธิภาพในการกำจัดคราบจุลินทรีย์ การลดการอักเสบของเหงือก และการเข้าถึงร่องลึกปริทันต์มากกว่าไหมขัดฟันธรรมดา ในขณะที่่ประสิิทธิภาพในเรื่องของการลดการติดเชื้อ (การลดจุลชีพก่อโรค และการลดระดับไซโทไคน์) นั้นยังไม่สามารถบอกได้ชัดเจนว่าไหมขัดฟันแบบใดมีประสิทธิภาพมากน้อยกว่ากัน
ในกรณีของคนไข้จัดฟัน หรือคนไข้ที่มีข้อจำกัดในการดูแลอนามัยในช่องปากที่ทำได้ยากขึ้น หากไม่ดูแลรักษาความสะอาดอย่างถูกวิธีอาจก่อให้เกิดการสะสมของคราบจุลินทรีย์และเกิดการอักเสบของเหงือกตามมา การใช้ไหมขัดฟันพลังน้ำร่วมกับแปรงสีฟันที่ออกแบบสำหรับคนไข้จัดฟันโดยเฉพาะก็อาจเป็นทางเลือกที่ดีกว่า เนื่องจากไหมขัดฟันพลังน้ำมีประสิทธิภาพในการเข้าถึงร่องลึกปริทันต์มากกว่าไหมขัดฟันธรรมดา
อย่างไรก็ตามไม่ว่าจะใช้ไหมขัดฟันรูปแบบไหน แนะนำเป็นอย่างยิ่งว่าควรเริ่มต้นด้วยการแปรงฟันอย่างถูกวิธีและทำอย่างสม่ำเสมอ ส่วนการใช้ไหมขัดฟันนั้นเป็นขั้นตอนหนึ่งที่ใช้ร่วมกับการแปรงฟัน เพื่อเพิ่มความมั่นใจให้กับผู้ใช้ว่า “สุขภาพและความสะอาดของช่องปากของเราจะดีขึ้น”
ผู้เขียนบทความ: N&N
ที่มาของบทความ:
- https://firstchoicedental.com/blog/no-need-floss-think-again/
- ฟ้าใส สุจินพรัหม. 2567. แนวทางการตัดสินใจเพื่อเลือกใช้้ไหมขัดฟันพลังน้ำหรือไหมขัดฟันธรรมดา. วารสารการแพทย์์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์
https://he02.tci-thaijo.org/index.php
/MJSSBH/issue/view/18512/5959